موضوع ایمنی در تأسیسات الکتریکی برای حفظ سلامت پرسنل از بالاترین درجه اهمیت برخوردار است و لازم است طراحان سیستمها همواره در کنار کار طراحی سیستمها و تابلوهای برق ، این موضوع را مدّ نظر قرار دهند.
پدلاکها ، قفلهای ایمنی هستند که در صنایع مختلف برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به تجهیزات مختلف در طول عملیات تعمیرات تجهیزات بکار میروند.
پدلاکها همچنین برای جلوگیری از ورود افراد غیر مجاز به محدودههای مشخص بکار میروند.
پدلاکها همچنین برای تجهیزات مختلف در صنایع مختلف مانند قفل شیرهای مختلف در فرایندها ، ماشینآلات صنعتی و همچنین تابلوهای فشارضعیف ، فشارمتوسط و پستهای فشارقوی کاربرد زیادی دارند.
استفاده از پدلاکها در تابلوهای برق و تجهیزات مربوط به آنها
نکته با اهمیتی که وجود دارد این است که پدلاکها جهت جلوگیری از عملکرد تجهیزات الکتریکی و بخشهای مختلف تابلوهای برق در شرایط خاص بکار میروند و این قفلها به عنوان قفلهای اینترلاک تابلوها و تجهیزات نباید بهکار گرفته شوند و علت آن ، جداشدن آنها پس از بازشدن قفل آنها میباشد در حالی که قفلهای اینترلاک تابلوها و تجهیزات به شکل ثابت بروی تجهیزات و تابلوها قرار میگیرند و تنها کلید آنها قابل جداشدن میباشد که میتوان برای برقراری اینترلاک ، کلیدهای مشترک بین تجهیزات ایجاد نمود تا به عنوان مثال ، از عملکرد همزمان برخی تجهیزات جلوگیری نمود.
اکثر تجهیزات الکتریکی به خصوص کلیدهای مختلف مانند کلیدهای خودکار ، دارای قابلیت نصب پدلاکها میباشند که طراحان تابلوهای برق لازم است با توجه به درجه ایمنی مورد نیاز برای بهرهبرداران و جلوگیری از ایجاد خسارات برای تأسیسات الکتریکی ، لازم است تجهیزات را با قابلیّت نصب قفلهای ایمنی ، انتخاب و سفارشگذاری نمایند.
مهمترین تجهیزاتی که در تأسیسات الکتریکی و تابلوهای برق مورد استفاده قرار میگیرند ، کلیدهای خودکار میباشند که وظیفه قطع و وصل ، عایقبندی و حفاظت تابلوها و تأسیسات الکتریکی را به عهده دارند و این تجهیزات میتوانند در ردههای مختلف ولتاژی فشارضعیف ، فشارمتوسط و فشارقوی به چنین قفلهایی مجهز گردند و با مطالعه اطلاعات کاتالوگها و مشخصات فنی این تجهیزات میتوان متوجه چنین قابلیتهایی شد.
نصب پدلاکها بروی کلیدهای قدرت فشارضعیف
کلیدهای خودکار فشارضعیف به طرق مختلف میتوانند به پدلاک مجهز گردند که در زیر به مهمترین آنها اشاره شده است:
۱- نصب پدلاک برای جلوگیری از وصل کلید
۲- نصب پدلاک بروی کلیدهای خودکار کشویی برای جلوگیری از ورود بخش کشویی به وضعیت سرویس
۳- قفل شاترهای حفاظتی کلیدهای کشویی جهت جلوگیری از ورود و اتصال الکتریکی بخش کشویی با بخش ثابت کلید
۴- جلوگیری از باز شدن درب محفظههای منتهی به بخشهای برقدار تابلو
نصب پدلاکها بروی کلیدها و تابلوهای فشارمتوسط
تابلوهای فشارمتوسط با توجه به وجود ولتاژ بیشتر ، نیازمند اطمینان بیشتری برای عملکرد و ایجاد ایمنی برای پرسنل میباشند و به همین دلیل ، استفاده از پدلاکها برای این تابلوها و تجهیرات مربوط به آنها بیشتر متداول است
استاندارد IEC-62271-200 به عنوان استاندارد مرجع تابلوهای فشارمتوسط تمامبسته فلزی
هر زمان که عملیاتی انجام شود که ایمنی را به خطر بیندازد یا حتی استفاده از تابلوها را آسانتر کند ، نیاز به تأمین قفل وجود دارد.
این تجهیزات لازم است به اندازه کافی محکم بوده تا در برابر عملیات نادرست بدون صدمه مقاومت کنند.
پدلاکها در تابلوها و تجهیزات فشارمتوسط در موارد زیر کاربرد دارند:
۱- استفاده از پدلاک بروی سکسیونرهای ساده (جداکنندهها) یا سکسیونرهای قابل قطع و وصل در حالت باز برای اطمینان از وجود عایقبندی و جداسازی از بخش برقدار و بستهنشدن در طول عملیات خاص مانند تعمیرات و نگهداری
۲- استفاده از پدلاک بروی سکسیونرهای زمین در حالت بسته به منظور اطمینان از اتصال به زمین بخش مربوطه مانند سرکابل جهت انجام امور تعمیراتی
۳- نصب پدلاک بروی کلیدهای قدرت برای جلوگیری از وصل کلید
۴- نصب پدلاک بروی کلیدهای قدرت کشویی برای جلوگیری از ورود بخش کشویی به وضعیت سرویس
۵- قفل شاترهای حفاظتی کلیدهای کشویی جهت جلوگیری از ورود و اتصال الکتریکی بخش کشویی با بخش ثابت کلید
۶- جلوگیری از باز شدن درب محفظههای منتهی به بخشهای برقدار تابلو
بالابردن ضریب ایمنی پدلاکها
گاهی اوقات اهمیت وجود پدلاکها جهت جلوگیری از عملکرد یک تجهیز یا ورود به یک محوطه یا محفظه آنقدر دارای اهمیّت میگردد که لازم میگردد از چند پدلاک به شکل همزمان استفاده گردد.
بسیاری از تجهیزات الکتریکی دارای قابلیت نصب چند پدلاک میباشند ولی در صورتی که چنین امکانی برای تجهیزات الکتریکی وجود نداشته باشد ، لازم است از تجهیزی مخصوص به نام قیچی استفاده کرد که امکان نصب همزمان چند پدلاک را بروی یک تجهیز فراهم میکند
لیبل اطلاع رسانی برای پدلاکها
جهت اطلاعرسانی از این که به چه دلیل و توسط چه فردی پدلاک نصب شده است ، لازم است لیبل اطلاعرسانی به همراه پدلاک ، وجود داشته باشد و این لیبل دارای اطلاعات زیر میباشد:
۱- اهمیت نصب پدلاک و دلیل نصب پدلاک و تأکید بروی عدم عملکرد تجهیز قفلشده
۲- نام و سمت فردی که پدلاک را نصب کرده است
۳- مدت زمانی که دسترسی توسط پدلاک محدود شده است
انتخاب پدلاکها
پدلاکها با جنس و مواد مختلفی تهیه میگردند که لازم است با توجه به شرایط محیطی محل نصب آنها ، انتخاب گردند و معمولاً نصب پدلاکها به شکل دائمی نمیباشد ولی اگر قرار است پدلاک در زمان طولانیتری ماندگار گردد حتماً لازم است جنس آن متناسب با محیط نصب آن باشد.
نگهداری پدلاکها
با توجه به اهمیت پدلاکها لازم است آنها در محل مناسبی نگهداری گردد تا در صورت نیاز از آنها استفاده گردد.